კასპიის ზღვა ევროპისა და აზიის მიჯნაზე მდებარე წყალსატევია. მისი ფართობი 386 400 კმ²-ია, რის გამოც ის მსოფლიოში ყველაზე დიდი ტბაა, სიდიდის გამო კი ხშირად უწოდებენ ზღვას. კასპიის ზღვა გამოირჩევა იმითაც, რომ მის ფსკერზე აღმოჩენილია ბუნებრივი აირისა და ნავთობის უზარმაზარი საბადოები. ცნობილია, რომ კასპიის ზღვის აუზი შეიცავს 48 მლრდ ბარელ ნავთობსა და 8.7 ტრილიონ კუბურ მეტრ ბუნებრივ აირს, თუმცა ოფშორული რესურსების დიდი ნაწილი ჯერ კიდევ ხელუხლებელია, ვინაიდან ამ რეგიონის სახელმწიფოებს უჭირდათ კონსენსუსის მიღწევა კასპიის ზღვის სამართლებრივი სტატუსისა და საზღვრების დადგენის თაობაზე.

(more…)

2018 წლის 20 თებერვალს ყაზახეთის პრეზიდენტმა ლათინური გრაფიკის საფუძველზე ყაზახური ენის დამწერლობის ახალი ვერსია დაამტკიცა. ამ გადაწყვეტილებით ყაზახეთი უარს ამბობს კირილიცას გამოყენებაზე. ამ მხრივ ყაზახეთი არ არის გამონაკლისი. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში კირილიციდან ლათინურ დამწერლობაზე გადასვლის მტკივნეული პროცესი მიმდინარეობს. დამწერლობის შეცვლა, რომელიც, ერთი შეხედვით, ლინგვისტური საკითხია, გრძელვადიან პერსპექტივაში მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ცვლილებების მიზეზი შეიძლება გახდეს.

(more…)

საბჭოთა პერიოდში ცენტრალური აზიის ენერგორესურსების ექსპორტზე მონოპოლიას საბჭოთა კავშირი ფლობდა. 1990-იან წლებში, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, რეგიონის გაზით და ნავთობით მდიდარი ქვეყნების ენერგო პოლიტიკის მთავარი მიზანი რუსეთზე დამოკიდებულების შემცირება გახდა. ყაზახეთისა და თურქმენეთის აქტიური პოლიტიკის შედეგად, ნავთობისა და გაზის ექსპორტი დღეს უკვე არა მარტო რუსეთში, არამედ ირანსა და ჩინეთშიც ხორციელდება. თუმცა, ამ ქვეყნების მთავარი ამოცანა დასავლეთის ბაზრებთან დაკავშირებაა. (more…)

2016 წლის 4 დეკემბერს უზბეკეთში საპრეზიდენტო არჩევნები ჩატარდა, სადაც პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელმა შავქათ მირზიაევმა ამომრჩევლების ხმების 88.61% მიიღო. დამოუკიდებელი უზბეკეთის პირველი პრეზიდენტის, ისლამ კარიმოვის გარდაცვალების შემდეგ, პრეზიდენტობის ყველაზე რეალურ კანდიდატად სწორედ მირზიაევი მიიჩნეოდა. მირზიაევი ისლამ კარიმოვისადმი ლოიალობით გამოირჩეოდა და ითვლება, რომ მისი პრეზიდენტობის პირობებში, იგი კარიმოვის ოჯახის აქტივების დაცვის საუკეთესო გარანტორი იქნება.

(more…)

უზბეკეთის მთავრობის განცხადებით, 2016 წლის 2 სექტემბერს გარდაიცვალა ქვეყნის პირველი პრეზიდენტი ისლამ კარიმოვი. კარიმოვის გარდაცვალებით დამოუკიდებელი უზბეკეთის ისტორიაში ერთი მნიშვნელოვანი ეპოქა დასრულდა. თუ ვინ იქნება კარიმოვის შემდეგ უზბეკეთის პრეზიდენტი, ქვეყნის გავლენიან ჯგუფებსა და კლანებს შორის შეთანხმებაზეა დამოკიდებული.

(more…)

ტაჯიკეთში ბოლო პერიოდში განხორციელებული საკონსტიტუციო და საკადრო ცვლილებები მიუთითებს, რომ ქვეყნის მოქმედი პრეზიდენტი ემომალი რაჰმონი, სავარაუდოდ, ძალაუფლების მემკვიდრეობით გადაცემისთვის ემზადება. მიუხედავად იმისა, რომ შვილებისა და ოჯახის ახლო ნათესავების დაწინაურება, ცენტრალურ აზიაში გავრცელებული ტრადიციაა, რაჰმონის მრავალსულიანი ოჯახის წევრების კარიერული წინსვლა და წარმატებები ბიზნესში, ტაჯიკეთში კორუფციისა და ნეპოტიზმის განსაკუთრებით დიდ მასშტაბებზე მიუთითებს.

(more…)

პოსტსაბჭოთა პერიოდში ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებული რეგიონები რუსეთისათვის საკუთარ მეზობლებზე ზეწოლისათვის მნიშვნელოვანი საგარეო–პოლიტიკური ინსტრუმენტი გახდა. მსგავსი ინსტრუმენტი მოსკოვმა გამოიყენა საქართველოს, მოლდავეთის, აზერბაიჯანისა და 2014 წელს უკრაინის წინააღმდეგ. პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში ეთნიკურ ნიადაგზე არსებული დაძაბულობის კერები, მომავალში სხვა ქვეყნებშიც ქმნის რუსეთის მხრიდან ზეწოლის შესაძლებლობას. ამ მხრივ, გარკვეული პრობლემები შეიძლება წარმოიქმნას ცენტრალურ აზიაში, განსაკუთრებით, ჩრდილოეთ ყაზახეთში, სადაც ეთნიკური რუსები ცხოვრობენ, მთიანი ბადახშანის ავტონომიურ ოლქში, ტაჯიკეთი, სადაც პამირისპირა ხალხები ცხოვრობენ და ყარაყალპაკეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, უზბეკეთში. აღნიშნულ სტატიაში მთიან ბადახშანში არსებულ პრობლემებს განვიხილავთ.

(more…)